CONCEPT

Van alle ruimtes in een woning is de keuken misschien wel het meest complex en het meest fascinerend. Het is dé plek waar allerlei bijzondere zaken bij elkaar komen: koken en gezelligheid, de oeroude elementen vuur en water, hoogwaardige materialen en de allernieuwste technologieën.

Arclinea kiest altijd voor een combinatie van technische- en praktische precisie als oplossing voor het complexe karakter van de keuken. Continue innovatie en aanpassingen van de vorm aan de ruimte. Dat is ook de reden waarom Arclinea al jarenlang samenwerkt met een ontwerper als Antonio Citterio.

Het gezamenlijke doel is niet alleen keukenapparatuur en -meubels produceren, maar ook een nieuw concept neerzetten voor keukens en woonruimtes.

Bijna een leven lang: 35 jaar ontwerpen voor Arclinea

Bent u, na bijna 35 jaar samenwerken met Arclinea, klaar om terug te kijken op uw onderzoeken en uw ontwerpen? Met andere woorden, welke trends op het gebied van keukens en keukenproducten hebt u in uw werk zien evolueren?

Als ik mijn ontwerpen voor Arclinea met één woord zou moeten definiëren, zeg ik 'context'. Vanaf het begin was mijn onderzoek nooit alleen gericht op detailoplossingen. Ik was altijd bezig met het conceptuele idee van de keuken en hoe de keuken zich verhoudt tot de context.

De keuken bestaat uit verschillende elementen en details en is wat vernieuwing betreft als het ware de ambassadeur van verschillende tijdperken en levensstijlen. En dat is meteen ook één van de meest fascinerende aspecten van het ontwerpen van keukens. Ze vertegenwoordigen sociale veranderingen die worden vastgelegd door ontwerpers en architecten of waarop door hen wordt geanticipeerd.

In de jaren zeventig was de keuken een privéruimte die het beste verborgen kon blijven. Tegenwoordig is het een ruimte om mee te pronken en wordt het steeds meer de plek om te socializen, iets wat ooit uitsluitend in de woonkamer gebeurde.

“Vanaf het begin wilde ik design toepassen op vormen en op het concept van de keuken als een ruimte die niet alleen draait om het bereiden van voedsel en een mooi gedekte eettafel, maar ook om andere woonfuncties.”

Natuurlijk veranderen woontrends en de gewoontes van mensen, maar de Arclinea-keukens die u jaren geleden hebt ontworpen, worden nog steeds geproduceerd. Wat maakt dat deze producten zo lang meegaan in deze toch zo complexe markt?

We zijn onze samenwerking heel lang geleden begonnen. Het eerste product kwam uit in 1988. Toen al legden we de basis voor onze strategie van industriële productie door te ontwerpen met 'transversale' componenten. Dat wil zeggen het gebruik van gestandaardiseerde elementen die kunnen worden gecombineerd om aan allerlei verschillende behoeftes te voldoen. Zo konden we dus keukens op maat bouwen.

Dat is waarom dat eerste product - de naam is Italia en wordt nog steeds geproduceerd - duidelijk verwijst naar een professioneel concept dat afwijkt van het klassieke idee over 'keukenmeubelen'. Onder meer door materialen zoals staal te gebruiken, door het belang en de omvang van de werkbladen te vergroten, enzovoort.

Italia met dubbel keukeneiland: deze professionele keuken voor thuis voldoet aan alle steeds veranderende moderne keukenbehoeftes en levert ongekende prestaties.

Italia met dubbel keukeneiland: deze professionele keuken voor thuis voldoet aan alle steeds veranderende moderne keukenbehoeftes en levert ongekende prestaties.

De gepatenteerde Italia-handgreep van Arclinea, op een ambachtelijke manier door het bedrijf zelf gemaakt volgens een uniek productieproces.

Wat is de invloed van uw ervaringen als architect bij het ontwerpen van keukens, toch ruimtes bestemd voor koken en eten? Inspireren die ervaringen u bij het bedenken van de verschillende Arclinea keukenmodellen?

Laat me teruggaan naar wat ik ooit eerder zei over keukenmodellen. Ik ben een architect die huizen bouwt. Als privépersoon en als professional heb ik veel ervaring opgedaan met alle mogelijke bouwwerken in allerlei situaties. Het varieert van het ontwerpen van huizen voor vrienden en klanten tot hotels of, meer recentelijk, hele woontorens.

Bepaalde ervaringen hebben me zeker geholpen om beter te begrijpen hoe een keuken eruit moet zien en zou moeten functioneren. Voor mezelf als ontwerper en voor het publiek. Hoe werkt het, wat vertegenwoordigt het? Als je erover nadenkt: de keuken is eigenlijk representatief voor onze manier van leven, voor de evolutie van onze levensstijl.

Het belang van de huiskamer wordt minder. Dus bedacht ik in 2002 voor de Convivium-keuken een grote tafel die geïntegreerd is met het keukeneiland. Het is een plek om gezellig samen te zijn met anderen, ook tijdens het bereiden van een maaltijd.

"Ik geloof dat het geheim van de ‘lange levensduur’ van Arclinea-producten niet alleen in de vorm ligt of in het innovatieve karakter. Maar ook en misschien vooral, in het concept van standaard componenten die in verschillende keukenmodellen gebruikt kunnen worden."

Functionaliteit, stijl, esthetiek: het zijn drie componenten van elk Arclinea-ontwerp. Welke plek nemen ze in op uw ideale waardenschaal? En, meer in het algemeen, hoe belangrijk zijn ze voor u als ontwerper?

In plaats van functionaliteit zou ik complexiteit zeggen. Bij het ontwerpen van keukens is het belangrijk om je te concentreren op het complexe productieproces dat plaatsvindt in de 'keukenruimte'. De esthetische functie loopt parallel met de fysieke functie en is niet minder belangrijk, maar heeft ook een belangrijke interactie met de genoemde complexiteit.

Als je bijvoorbeeld voor een bepaald materiaal kiest, mag dat niet gereduceerd worden tot ‘een detail’, want het materiaal is tegelijkertijd het antwoord op een behoefte.

Toen we bijvoorbeeld in 2008 de Lapis ontwierpen - een monoliet van één materiaal, gemaakt van steen of staal - hebben we veel tijd besteed aan de vorm en de details van het enorme werkblad. Maar ook in dit geval vormde complexiteit van de ruimte de basis. Dat wil zeggen: gasten ontvangen aan de ene kant en alle operationele apparatuur concentreren aan de andere kant.

Operationeel keukeneiland met aangebouwde tafel voor gezellig samenzijn: Convivium versterkt de rol van de keuken als belangrijkste centrale ontmoetingsruimte in een woning.

Impliceren deze producten dat het vooral gaat om het maken van zeer esthetische keukens? Of is het ruimtelijke concept achter elk nieuw project belangrijker?

Volgens mij is het meest interessante aspect van het werken met Arclinea niet het ontwerpen van modellen, maar het combineren van elementen. Elk ontworpen element is namelijk toepasbaar in verschillende keukenmodellen. Deze elementen kunnen evolueren, maar blijven hoe dan ook onderdeel van een systeem, een open systeem dat altijd in de gekozen matrix past.

Om een vergelijking uit de ICT-wereld te gebruiken: de afzonderlijke elementen kunnen net als software worden geüpgraded maar blijven 'draaien' in hetzelfde systeem dat ook regelmatig wordt bijgewerkt. Neem bijvoorbeeld onze meest recente keuken, Principia.

Het heeft een concept van min of meer open en gesloten ruimtes. We hebben daarmee geprobeerd om alle aspecten die van de keuken een echte leefruimte maken, optimaal te integreren.

Door dit idee te blijven volgen: componenten ontwikkelen die onderdeel zijn van het totale systeem, werken we nu aan andere, nieuwe producten die we koppelen aan nieuwe concepten.

“Zelfs persoonlijke ervaringen, zoals trouwen, kinderen krijgen en onze jongens zien opgroeien, hielpen me te begrijpen wat het ‘idee’ van een keuken precies inhoudt, hoe je dat het beste kon vormgeven.”

De kwaliteit van uw keukens komt niet alleen tot uiting in de vorm en het milieuvriendelijke karakter, maar ook in de techniek. Hoe belangrijk is de combinatie van deze componenten in details en materialen om tot het beste resultaat te komen?

Ik geloof dat we in alle Arclinea-producten deze componenten op de best mogelijke manier hebben kunnen combineren. Precies zoals we lang geleden ontdekten dat roestvrijstaal de beste technologie was voor het produceren van de Italia-keuken, hebben we recenter afwerkingen kunnen produceren zoals PVD (Physical Vapour Deposition).

Dat is een speciale technologie die door middel van verdamping van titaniummoleculen kleur aan staal hecht. Deze behandeling maakt staal nog sterker en verrijkt het met bijzondere kleuren. Dus wat al een klassieker was, de Italia-keuken, heeft zich net als het latere model Artusi aangepast aan een meer verfijnde marktsmaak. Of, beter gezegd, ze hebben een verfijndere smaak gecreëerd.

Achter het keukeneiland staat een volledig uitgeruste kastenwand met verschillende functionele units. Alles is prachtig verborgen achter de ‘verdwijnende’ deuren van het New Pocket Systeem.

Het ongeëvenaarde ontwerp van de Lignum et lapis wordt gekenmerkt door het keukeneiland dat als een sculptuur in de keuken staat. Het is een perfect operationele keuken en fijne leefruimte ineen.

Een perfecte keukenindeling met het gezellige keukeneiland en de kastenwand vol accessoires en functionele units, die zijn verborgen achter de verdwijnende deuren van het New Pocketsysteem.

Kunt u ons iets vertellen over de lopende projecten?

Deze publicatie (The Kitchen Collection, de nieuwe Arclinea catalogus vol met modellen van Antonio Citterio) beschrijft de huidige stand van zaken van de Arclinea-collectie. Maar het is wellicht ook interessant een glimp te laten zien van wat ons te wachten staat.

Allereerst wil ik van de gelegenheid gebruik maken om te zeggen dat deze publicatie echt belangrijk voor mij is. Ik zie het meer als een boek dan als een catalogus. Onder meer vanwege de manier hoe de producten en concepten, gebaseerd op mijn werk, worden gepresenteerd.

Die prachtige presentatie is de verdienste van het ontwerpteam. Onze lange samenwerking lijkt ook een beetje op het schrijven van een boek. We hebben sommige 'woorden' veranderd, zinnen gecorrigeerd, maar uiteindelijk hebben we het verhaal kunnen vertellen van een manier van leven.

Wat de toekomst betreft, verwacht ik een verdere ontwikkeling van het concept dat ik heb toegepast op verschillende woongebouwen, vooral in het Verre Oosten. De verdere opsplitsing van de keuken in een ‘droog’ en ‘nat’ gedeelte. Het zijn twee verschillende zaken die nu nog in één product worden gecombineerd. Maar dat gaat veranderen.

“Het is niet eenvoudig de beste technieken te vinden voor een perfecte werking en afwerking van onze producten. We zijn dan ook constant bezig onze industriële processen te optimaliseren, om uiteindelijk tot de ideale kosten-batenverhouding te komen.”

Als architect hebt u veel gebouwd, maar u bent ook een echte industrieel ontwerper. Hoe zal volgens u de rol van design evolueren, met name als het gaat om industrieel design, zoals in het geval van Arclinea?

Ik denk dat bedrijven die design gebruiken op een intelligente manier zullen overleven, juist omdat ze trouw blijven aan het idee van industrieel design.

De wereldmarkt streeft tegenwoordig naar zulke hoge niveaus van precisie en productveelzijdigheid dat men alleen kan slagen door het potentieel van Industry 4.0 te benutten. Dat betekent intelligente automatisering die het mogelijk maakt om met industriële technologieën producten van bijna ambachtelijke kwaliteit te maken. Zoals een volledig 'op maat gemaakte' keuken.

Arclinea loopt op dit gebied al ver voorop en opereert ook goed op de contractmarkt van toeleveranciers, iets dat cruciaal is voor de toekomst van elk bedrijf. Het vermogen om vandaag de dag grote aantallen te produceren is onmisbaar om mee te blijven doen in deze concurrerende bedrijfstak. Dat geldt zelfs voor een gedegen bedrijf als Arclinea met zijn lange geschiedenis.

De horizontaal schuivende houten deuren van het Modus Systeem vormen in een woning de vanzelfsprekende scheiding tussen woongedeelte en keuken.

“De wereldwijde markt vereist tegenwoordig een zodanige precisie en veelzijdigheid van het product, dat aan deze vraag alleen kan worden voldaan door het potentieel van Industry 4.0 te benutten.”